همانگونه که در تعریف اتیسم گفته شد، اتیسم مجموعه‌ای از علائمی است که در اثر ناهنجاری‌های ذهنی فرد مبتلا به وجود می‌آید و البته تحت عنوان اختلال طیف اتیسم نامگذاری می‌شوند. فرد مبتلا به اتیسم در دو حیطه تعاملات اجتماعی و علایق محدودیت‌ها و مشکلات جدی از خود بروز می‌دهد و در صورتی که نسبت به توانبخشی این افراد اقدامی صورت نگیرد، در آینده درگیر مشکلات و محدودیت‌های بیشتری خواهند شد. در این مطلب به چگونگی تشخیص اوتیسم در نوجوانی می پردازیم.
اتیسم در نوجوانی
علائم اتیسم در نوجوانی تفاوت چندانی با کودکی ندارد و در عین حال با بیشتر شدن سن و پیشرفت شرایط بیماری، جنبه‌های گسترده‌تری از زندگی فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد. همانند کودکی مهمترین مشکلی که نوجوانان مبتلا به اتیسم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مشکل در تعاملات و ارتباط اجتماعی می‌باشد. داشتن علایق محدود و کلیشه‌های حسی_حرکتی از جمله بال بال زدن، شکاندن غولنج، چرخیدن، آواهای غیر طبیعی تولید کردن و … از دیگر نشانه‌های اتیسم در نوجوانان می‌باشد.
اما شاید یکی از مهمترین چالشهای این نوجوانان زمانی بروز کند که این افراد نیازمند برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های خود باشند. در این شرایط کوچکترین تغییر و بی نظمی در برنامه‌های از قبل تعیین شده و حتی بی نظمی در مساله‌ای مانند چینش اتاق، خانه و … می‌تواند شرایط این افراد را به هم ریخته و اضطراب زیادی برایشان ایجاد کند. همچنین چالش‌ها و درگیری‌های فراوانی نیز با محیط کار، اجتماع و … خواهند داشت که این نیز مشکلات این افراد را دو چندان خواهد کرد.
از دیگر مشکلات این نوجوانان مشکلات مربوط به زیر و بمی صدایشان می‌باشد. در واقع نوجوانان مبتلا به اتیسم در تغییر زیروبمی صدایشان مشکلات فراوانی دارند و به همین دلیل نمی‌توانند لحن صدایشان را با محیط کلامی خود منطبق کنند و معمولا در همه جا از یک لحن صدا که غالبا یا بسیار بلند است و یا بسیار کوتاه، استفاده می‌کنند.
دوست یابی در نوجوانان مبتلا به اتیسم
در دنیای امروز یکی از الزامات اصلی هر نوجوانی دوست یابی و ایجاد ارتباط موثر با مجموعه‌ای از اطرافیان است که با فرد نقاط مشترک زیادی دارند. اما نوجوانان دارای اتیسم به دلیل شرایطی که دارند در این مورد مشکلات و چالشهای فراوانی دارند و معمولا فرم‌های ناقص و نادرستی از دوست یابی را نشان می‌دهند. اتیسم و چالشهای آن باعث می‌شود که این افراد به دوست‌یابی و ارتباطات مجازی بسیار بیشتر از دنیای واقعی تمایل نشان دهند. چرا که در دنیای واقعی ترجیح می‌دهند در دنیای خودشان بمانند و از محدوده خود خیلی خارج نشوند.
دیگر مشکلات
چالشهای زندگی نوجوانان مبتلا به اتیسم بسیار زیاد است. این افراد به دلیل شرایطی که دارند پس از مدتی به سمت تضعیف روحیه و کاهش اعتماد بنفس حرکت می‌کنند و حتی ممکن است اختلالات اضطرابی را نیز تجربه کنند. خوب است والدین و اطرافیان نوجوان مبتلا به اتیسم شرایط خاص او را درک کرده و سعی کنند در جهت انطباق هرچه بیشتر محیط با نوجوان مبتلا به اتیسم قدم بردارند.
همچنین اتیسم در نوجوانان باعث می‌شود این افراد به خوبی نتوانند احساسات دیگران را درک کنند. به بیان بهتر این افراد تفاوت میان عشق، نفرت، عصبانیت، رضایت و … را درک نخواهند کرد و به این ترتیب یکی دیگر از الزامات اصلی سن نوجوانی دچار اشکال جدی می‌شود.
در حالت شدید اتیسم این نوجوانان مشکلات جدی‌تری را تجربه خواهند که می‌تواند به پیشبرد زندگی این افراد لطمه جدی وارد کند. از جمله این که در انجام دادن کارهای روزمره دچار مشکل می‌شوند و البته بخش زیادی از این مشکلات ناشی از عدم انعطافی است که این نوجوانان دارند. همچنین نوجوان دارای اتیسم ممکن است حتی کلام نداشته باشد و ارتباطش با دیگران از طریق سایر راه‌های ارتباطی و به صورت بسیار محدود باشد.
تشخیص اوتیسم در نوجوانی
مهمترین نکته‌ای که باید برای کمک به این نوجوانان در نظر گرفت، این است که شرایط محیط به گونه‌ای تغییر یابد که حداکثر انطباق را با اتیسم و ویژگی‌های این افراد داشته باشد. همچنین باید تلاش کرد شرایطی ایجاد شود که نوجوان دارای اتیسم به سمت دوستی‌های واقعی تمایل پیدا کند و در حد امکان از فضاهای مجازی و دیجیتال دوری کند. البته این به معنای حذف کامل فضای مجازی از دایره زندگی نوجوان اتیستیک نمی‌باشد، ولی در حد امکان باید تلاش شود از این فضا صرفا برای اهداف مفید آموزشی استفاده شود.
از سوی دیگر این نوجوان با وجود ابتلا به اتیسم ممکن است از شرایط خود و چالش‌هایی که پیش رویش قرار دارد آگاهی داشته باشد. در این شرایط لازم است نسبت به تزریق اعتماد بنفس و شرایط مناسب به این نوجوانان تلاش کافی صورت گیرد و خانواده و اطرافیان نسبت به این مساله غفلت نکنند.
یکی از مهمترین راه‌کارهایی که می‌توان برای این نوجوانان به کار برد، شناسایی و کشف نقاط قوت این افراد و تلاش برای تقویت هرچه بیشتر آن است. این مساله موجب تقویت اعتماد بنفس در این نوجوانان می‌شود و تاثیرات اتیسم و چالشهای آن را بر زندگی این افراد کم می‌کند.
در کنار این موارد خانواده و اطرافیان می‌توانند با درک هرچه بیشتر شرایط نوجوان دارای اتیسم، شرایط خانه و محیط را به گونه‌ای تنظیم کنند که کمترین چالش برای نوجوان ایجاد کند و به او در راستای بهبودی علائم اتیسم و پیشرفت شرایطش کمک نماید.